طرح مرمت عمارت ارباب هرمز به رویکرد به شناخت کوشک های هم دوره با بنا در منطقه تهرانپارس

تداوم حیات کالبدی بناهای تاریخی، نیازمند شناخت دقیق آن بناها از تمام جوانب، از جمله مطالعه و بررسی دقیق شرایط معماری و سازه ای آن بناها، برنامه ریزی در خصوص مرمت، حفاظت و بهره برداری مناسب از آنها می باشد. لذا در این راستا با مطالعات صورت گرفته در عمارت ارباب هرمز دو نکته مهم و اساسی را می توان دریافت: اول اینکه عمارت ارباب هرمز بنای با ویژگی های معماری دوره ی قاجار، یعنی دوره ی انتقال معماری سنتی ایران به معماری نوین احداث گردیده و این ویژگی ها را می توان در ایوان های عظیم و مرتفع، ستون ها و سرستون ها، سقف شیروانی، نماسازی تحت تأثیر عناصر غربی، استفاده از آرایه های چوبی در تزئینات و استفاده از آجر تزئینی قالبی و تراش به وضوح مشاهده کرد. دوم اینکه با لایه برداری پوشش دیوارها طی عملیات مرمت مشخص گردید که این بنا در دوره های مختلف دچار تغییر و تحولات گردیده،که از جمله این تغییرات می توان به الحاق شدن دو فضای گوشواره شرقی و غربی به هسته اولیه ی بنا در دوره های بعدی، مسدود کردن تعدادی از ستون های تالار طبقه همکف در داخل تیغه های آجری، تبدیل فضای سه دری شاه نشین طبقه اول به چهار دری با برداشتن دیوار شرقی شاه نشین، الحاقی بودن کامل راه پله های بین طبقات در فضاهای چند ضلعی، مسدود شدن بازشوهای در فضاهای مختلف عمارت به وسیله تیغه های آجری، پوشانده شدن طاقچه ها و تزئینات به وسیله اندود گچ و حتی مسدود شدن کامل برخی از فضاها ( فضای شمال غربی زیر زمین) اشاره کرد. در این نوشتار سعی شده تا با اطلاعات به دست آمده در مورد تاریخچه و جنبه های مجهول و مبهم معماری و سازه بنا طرح مرمت آن بر اساس بررسی عوامل آسیب رسان و مرور بر راهکارهای رفع آسیب ها ارائه شود. در بررسی بخش رویکرد پایان نامه این نتیجه حاصل می گردد که نمونه های هم دوره با بنا در محدوده تهرانپارس (سلطنت آباد، عمارت عین الدوله ، ضرابخانه) از لحاظ فرمی و سازه ای دارای حداقل تشابه با بنای مورد مطالعه (عمارت ارباب هرمز) می باشند. و هر کدام از بناهای قاجاری موجود در منطقه تهران پارس منحصر به فرد هستند.